Hop
Humulus lupulus
Hennepfamilie (Cannabaceae)
Thans niet bedreigd
Slaapverwekkende smaakmaker
Hop komt oorspronkelijk uit Oost-Europa en groeit tegenwoordig in alle gematigde klimaatzones in Europa, Noord-Amerika en Azië en behoort tot dezelfde familie als hennep.
Hop is een zeer snelgroeiende, inheemse plant. In de lente groeien uit de vertakte wortelstok knobbelige, ruwe stengels. Ze draaien met de klok mee en hechten zich met ankervormige ranken aan heggen en afrasteringen. De tweehuizige klimplant kan per dag zo’n 10 centimeter groeien en uiteindelijk in 10 weken uitgroeien tot een lengte van zo’n 10 meter.
De vrouwelijke bloemen vormen in juli en augustus eivormige, geelgroene hopbellen van 2 tot 4 centimeter lang, met over elkaar heen vallende schubben. Het zijn de vrouwelijke hopbellen die medicinaal en voor de bereiding van bier gebruikt worden. Mannelijke bloemen staan afzonderlijk in pluimen en sterven na de bloei af.
Hop is familie van hennep en werd vroeger, al bij de Grieken en Romeinen, voornamelijk gebruikt om de bedwelmende en slaapverwekkende werking. De stof die de bittere smaak geeft aan bier is lupuline. Deze olieachtige stof die tevens kalmerende eigenschappen heeft, wordt uitgescheiden door kleine, gele kliertjes onder de schubben. De hopbellen worden in augustus/september geoogst en gedroogd. De lupuline die tevens een conserverende werking heeft, blijft dan over. Behalve dat hop het bekende bittertje aan bier geeft, worden er ook talrijke medicinale eigenschappen toegeschreven aan de hopbellen.
Thema's
De jonge bladeren en jonge scheuten kunnen gekookt worden gegeten. Ze hebben een unieke smaak, die velen heerlijk vinden. Jonge blaadjes (tot mei) kunnen ook in salades worden gegeten. Thee van het blad en de kegels heeft een zacht kalmerend effect. De gedroogde hopbellen worden gebruikt om bier op smaak te brengen en langer goed te houden.
Hop kent een lange geschiedenis wat betreft het gebruik als heilzaam kruid. Het wordt vooral gebruikt vanwege het verzachtend, tonisch en kalmerend effect op lichaam en geest. Slapen op een kussen gevuld met hopbellen is een oud volksmiddel tegen slapeloosheid.
Uit de bladeren en de bloemhoofdjes wordt een bruine verfstof verkregen.
Een essentiële olie uit de hopbellen wordt gebruikt in parfums. Extracten van de plant worden in Europa in crèmes en lotions verwerkt waarbij men uitgaat van een verzachtende werking op de huid. De vezels uit de stengels worden voor verschillende doeleinden gebruikt, zoals voor het maken van papier of grof doek.
Liever niet gebruiken tijdens de zwangerschap vanwege een effect op de uterus. Ook gebruik door borst-, baarmoeder- en baarmoederhalskankerpatiënten wordt ontraden. De sedatieve werking kan een depressie verergeren. Huidcontact met de plant veroorzaakt dermatitis bij daarvoor gevoelige personen. Tijdens het oogsten van de hopbellen kun je duizelig of slaperig worden door het vrijkomen van hopmeel waarin lupuline zit, een krachtig kalmerend middel.
Waardplant voor de gehakkelde aurelia.
Duitse monniken experimenteerden 800 na Christus al met hop bij het bierbrouwen voor de geur, het aroma, de licht bittere smaak, maar vooral voor de conservering. Vanaf het begin van de Middeleeuwen ontstonden veel bierbrouwerijen en werd hop als belangrijke grondstof bij de bereiding van bier gebruikt. Middeleeuwse bierbrouwers hadden hun eigen tuin met hop. In de 17de eeuw was bier de belangrijkste volksdrank en werd het telen van hop een belangrijke bestaansverbetering voor de kleine boer. Veel hopcentra ontstonden in Drenthe en Brabant.
Details
| Omschrijving: | Klimplant, kruidachtig, 2 - 6 m. |
|---|---|
| Verspreiding: | Europa |
| Leefgebied: | Bossen, bosranden, heggen, struwelen, tegen hekwerken en muren, zeeduinen en waterkanten. |
| Jaarcyclus: | Vaste planten, inclusief bomen en struiken |
| Winterhardheid: | Tot -20 °c |
| Bloeiperiode: | Juli - september |
| Bloemkleur: | Groen |
| Notities bloemen: | Mannelijke bloemen lichtgroen 4 - 5 mm in een pluim. de vrouwelijke bloemen zijn eveneens lichtgroen in ronde vorm met elkaar overlappende schutbladen 2,5 - 3 cm, voorzien van doorzichtige veervormige stempels. mannelijke of vrouwelijke bloemen aan aparte planten. |
| Vruchtperiode: | September - oktober |
| Vruchtkleur: | Groen |
| Notities vruchten: | Lichtgroene eivormige hopbellen tot 3 cm. |
| Op z'n mooist: | Juli, september - oktober |