Blauwe monnikskap
Aconitum napellus
Ranonkelfamilie (Ranunculaceae)
Kwetsbaar
Mooi maar heel giftig!
Blauwe monnikskap is een prachtige plant, die eigenlijk in geen enkele tuin mag ontbreken. De plant is wel zeer giftig. Na het aanraken van de plant kun je maar het beste meteen je handen wassen. De giftige stof kan gemakkelijk door de huid dringen. Vroeger werd deze plant daarom weleens gebruikt om doodvonnissen uit te voeren. En in de oudheid gebruikte men hem soms om zich van de echtgenoot of echtgenote te ontdoen. Keizer Trojanus (117 na Chr.) verbood daarom om dit kruid te kweken. Vanaf de Middeleeuwen wordt monnikskap ook wel medicinaal gebruikt, onder andere bij koorts en andere acute griepklachten.
Blauwe monnikskap houdt van een schaduwrijke plek. Volle zon wordt wel verdragen mits de bodem goed vochtig blijft. Opvallend aan de plant zijn de diepblauw gekleurde bloemen die in een tros boven de plant uitsteken. Ze hebben de vorm van een kap of een helm, vandaar de Nederlandse naam. De wetenschappelijke naam Aconitum is waarschijnlijk afgeleid van konè (doding). Napellus is het verkleinwoord van napus (raap) en slaat op de raapvormige wortelstok.
Thema's
In vroeger tijden werd in vele delen van Europa en Azië een extract van de wortels van Blauwe monnikskap in de vorm van druppels of pillen ingenomen om reuma, jicht en zenuwpijn te bestrijden. Dit extract heeft pijnstillende werking. Het werd ook gebruikt om problemen met de luchtwegen te verlichten.
De plant bevat vele alkaloïden, waaronder aconitine, en staat bekend als heel giftig. Het gebruik van de plant kan leiden tot hartproblemen, verhoogde bloeddruk en neurologische afwijkingen en is dus zeer gevaarlijk!
In Europa wordt Blauwe monnikskap tegenwoordig niet of nauwelijks meer toegepast als medicinale plant, behalve zeer lokaal in Oost Europa. In de homeopathie wordt ze nog wel gebruikt, vooral om kroep bij kinderen te behandelen, maar ook angst, rusteloosheid, koorts, griep, verkoudheid en hoofdpijn.
Details
| Omschrijving: | Overige kruidachtige planten, tot 1.50 m. |
|---|---|
| Verspreiding: | Westelijk- en centraal-europa |
| Leefgebied: | Een typische bergplant, staat meestal op een hoogte tussen 1.000-2.000 m, groeit in open bossen, in bosranden en struwelen, aan beekoevers, in ruigten en in graslanden. |
| Jaarcyclus: | Vaste planten, inclusief bomen en struiken |
| Winterhardheid: | Kouder dan -20 °c |
| Bloeiperiode: | Juni |
| Bloemkleur: | Paars, blauw |
| Notities bloemen: | De bloemen zijn blauwpaars van kleur. |
| Op z'n mooist: | Juni |
Bronnen
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/aconitum-...,https://en.wikipedia.org/wiki/Aconitum_napellus,
https://www.drugs.com/npc/aconite.html,
Povsnar M. et al. - 2017. Rare tradition of the folk medicinal use of Aconitum spp. is kept alive in Solcavsko Slovenia. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5549329/