Kiespijnboom
Zanthoxylum americanum
Wijnruitfamilie (Rutaceae)





Kauwen tegen de kiespijn
Deze struik of kleine boom (4 tot 8 meter) is afkomstig uit de centrale en oostelijke delen van de Verenigde Staten, waar hij ‘prickly ash’ genoemd wordt. Niet voor niks, want als je aan het struinen of jagen bent in de bossen van bijvoorbeeld Minnesota weet je hoe je vast kunt komen te zitten in het stekelige, dichte struikgewas van de kiespijnboom.
De boom heeft een zich verspreidend, ondiep wortelsysteem dat nieuwe uitlopers naar boven stuurt en op die manier een bijna ondoordringbaar struikgewas vormt. De takjes en stengels zijn bedekt met gemene stekels. Wanneer je vast zit en de bladeren en takjes kneust, ruik je een sterke citrusgeur. De kiespijnboom is dan ook het meest noordelijke lid van de citrusfamilie (Rutaceae).
De citrusachtige olie wordt gebruikt voor medicinale doeleinden en is niet bepaald plezierig in het gebruik: bitter en tintelend verdovend, maar kiespijn is nog onaangenamer...
De mannelijke en vrouwelijke okselbloemtrossen zijn onopvallend en geelgroen en staan op afzonderlijke planten. De vruchten bestaan uit een oranjerode capsule met twee vleugels met daarin een glanzend zwart zaadje. Ze zien er fraai uit temidden van het dichte groen. De smaak van de vruchten is te vergelijken met de Chinese specerij die bekend staat als Sichuanpeper (Zanthoxylum simulans).
Thema's

Het oranje-rode schilletje dat de zwarte zaden omhult, heeft een sterke peperachtige smaak, vergelijkbaar met die van zijn familielid de Sichuanpeper (Zanthoxylum simulans).

Alle delen van deze plant zijn aromatisch (citroenachtige geur).

Van de kiespijnboom wordt vooral de schors voor fytotherapeutische doeleinden gebruikt. Het heeft via de alkamiden die het bevat een verdovende en ontstekingsremmende werking. Vooral bij tand- en kiespijn werd het ingezet. Indianen, de eerste reguliere gebruikers, namen het ook tegen darmkolieken, spijsverteringsproblemen, reuma, koorts en slechte bloedcirculatie. Er zou recent ook een schimmelwerende en cytotoxische werking aangetoond zijn.

Het hout van de kiespijnboom is niet geschikt voor voedselproductie of verwerking, onder andere omdat de boom te onhandig grillig groeit. Alleen het medicinale aspect is belangrijk voor de mens.

Vlinders die Zanthoxylum americanum in de Verenigde Staten als waardboom gebruiken, zijn de thoas–koninginnenpage (Papilio thoas), de reuzenzwaluwstaart (P. cresphontes) en spicebush-koninginnenpage (P. troilus).
Details
Omschrijving: | Boom, tot 10 m. tweehuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten). |
---|---|
Verspreiding: | Midden en oosten van de verenigde staten en canada. |
Leefgebied: | Op hooggelegen rotsachtige heuvels en op vochtige laaggelegen plaatsen, in open bossen, op kliffen of in struikgewas. |
Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
Winterhardheid: | Kouder dan -20 °c |
Bloeiperiode: | Maart - april |
Bloemkleur: | Geel, groen |
Vruchtperiode: | September - oktober |
Vruchtkleur: | Rood, bruin |
Op z'n mooist: | September - oktober |
Bronnen
http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=m900,Trompenburg Tuinen & Arboretum