Eenstijlige meidoorn
Crataegus monogyna
Rozenfamilie (Rosaceae)
Meidoorn met stijl
In dit geslacht van vele honderden struiken en bomen is de eenstijlige meidoorn de algemeenste van de drie meidoornsoorten in de Lage Landen. Deze echte struweelvormer is meestal als struik te vinden tot ongeveer vier meter hoog. Maar ook als boom komt hij wel voor en wordt dan maximaal tien meter.
De bladeren hebben een eirond tot driehoekige omtrek en zijn veervormig generfd, diep gespleten, met aan de top gezaagde randen en werden van oudsher ook medicinaal ingezet.
De struik is eeuwenlang gebruikt als erfscheiding en veekering vanwege de 1 tot 2,5 centimeter lange scherpe doornen, vertakkingen bij de grond en de lage kroon. Na de uitvinding van het prikkeldraad aan het einde van de 19de eeuw werden steeds meer meidoornhagen en houtwallen gekapt.
Medio mei verschijnen in vrijwel heel Nederland de welriekende witte, soms lichtroze, bloemen met maar één stijl. Na bevruchting ontstaan circa 1 centimeter grote eivormige bottels die tot ver in de winter aan de boom blijven en een welkome reservevoedselbron zijn voor vogels.
Thema's
De vruchten worden vers of gekookt gegeten. Ongekookt zijn ze niet erg smakelijk. Ze worden doorgaans gebruikt voor het maken van jam en weckfruit. De vruchten kunnen worden gedroogd, gemalen, gemengd met bloem en worden gebruikt voor het maken van brood. Jonge scheuten kunnen ongekookt gegeten worden. Ze hebben een aangename, nootachtige smaak en zijn een prima toevoeging aan salades. Van de gedroogde bladeren wordt thee gemaakt. Het is een vervanger van echte thee. De geroosterde zaden zijn een koffiesurrogaat. De bloemen worden gebruikt in siropen en zoete nagerechten.
In vroeger dagen, bij de Nerviёrs toen de Romeinen onze gewesten veroverden onder Julius Ceasar, was de Meidoorn een van de struiken die gebruikt werden om weiden en graslanden te omheinen. In dergelijke landschapselementen kun je soms gesnoeide Meidoorns vinden met erg dikke stammen die honderden jaren oud kunnen zijn. In de twintigste eeuw kregen ze het zwaar te verduren na de uitvinding van het prikkeldraad.
Meidoorn is een zeer waardevolle, medicinale plant. Hij wordt vooral gebruikt om ziektes van het hart en de bloedsomloop te behandelen, in het bijzonder angina. Meidoorn wordt gecombineerd met ginkgo (Ginkgo biloba) ter stimulatie van het geheugen omdat het de bloedtoevoer naar de hersenen verbetert. De schors is samentrekkend (wrang) en werd vroeger gebruikt tegen malaria en koorts. De wortels van Meidoorn schijnen de hartslagaders te stimuleren.
Meidoorn is een goede haagplant die zeer goed bestand is tegen verwaarlozing en die zich prima herstelt na een flinke snoeibeurt. Meidoorn verdraagt veel wind en vormt prima, doornige, afscheidingen die ook vee tegenhouden. Het hout is erg hard en taai en moeilijk te bewerken. Het wordt o.a. gebruikt voor handgrepen. Bovendien is het goed brandhout dat veel warmte geeft.
In Frankrijk wordt de meidoorn ook noble épine genoemd, omdat men geloofde dat de doornenkroon van Jezus van meidoorntakken gevlochten was.
De meidoorn is het symbool voor lente, bloei, vruchtbaarheid, maagdelijkheid en seksualiteit. Samen met de verwante sleedoorn is hij ook zinnebeeld voor tweedracht (de doornen). Wanneer de meidoorn bloeide, werd bij de Kelten gehuwd. Door takken van de meidoorn aan hun huis te bevestigen, weerden de Germanen spoken en kwade geesten.
Details
Omschrijving: | Boom, struik, 1.80-4.50 m. |
---|---|
Verspreiding: | Europa, noordelijk tot in zuid-scandinavië. ook in zuidwest-azië, noordwest-afrika en noord-amerika. |
Leefgebied: | Heggen, struwelen, bosranden, bossen, zeeduinen, bermen, steile hellingen, rotsen, waterkanten en dijken. |
Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
Winterhardheid: | Kouder dan -20 °c |
Bloeiperiode: | Mei - juni |
Bloemkleur: | Wit |
Notities bloemen: | De witte of soms lichtroze bloemen vormen schermvormige pluimen. veel meeldraden met paarse helmknoppen, die bij rijpheid zwart worden door het pollen. er is maar één stijl, vandaar de naam. |
Vruchtperiode: | September - oktober |
Vruchtkleur: | Rood |
Notities vruchten: | De bolvormige of eivormige bessen zijn donkerrood. ze bevatten maar één zaadje. |
Op z'n mooist: | Mei - juni, september - oktober |
Bronnen
http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Crataegus+monogyna,http://www.floravannederland.nl/planten/eenstijlige_meidoorn,
https://www.rhs.org.uk/Plants/76926/Cynara-cardunculus/Details,
https://wilde-planten.nl/eenstijlige%20meidoorn.htm,
https://nl.wikipedia.org/wiki/Eenstijlige_meidoorn