Stinkende gouwe
Chelidonium majus
Papaverfamilie (Papaveraceae)
Thans niet bedreigd
Geel als zwavel
Stinkende gouwe is een veel voorkomende vaste plant, die langs heggen en op ruige plekken groeit. De bladeren van deze plant hebben wel iets weg van eikenblad. Opvallend zijn de zwavelgele bloemetjes die van mei tot september(als ze een keer zijn afgemaaid of geknipt) te bewonderen zijn. De naam Chelidonium zou hier mee samenhangen: chelidon betekent zwaluw en de bloei is vanaf het moment dat de zwaluwen komen tot het moment dat ze weer wegtrekken, majus betekent ‘groter’.
Hoewel de plant fors kan worden, is hij kwetsbaar en breekt hij gemakkelijk. Er stroomt dan geeloranje melksap uit de afgebroken delen, dat gemakkelijk op de huid vlekt. Dit sap wordt vaak gebruikt voor de behandeling van wratten. Het regelmatig deppen met het sap zou wratten doen wegschrompelen. De plant is dan ook bij veel mensen bekend als ´wrattenplant´.
Stinkende gouwe is een papaverachtige en is giftig. De plant bevat alkaloïden, die voor een deel verantwoordelijk zijn voor de geeloranje kleur. Vergiftiging met deze plant kun je enigszins vergelijken met morfinevergiftiging.
Thema's
de plant bevat minstens 40 verschillende alkaloïden, die deels verantwoordelijk zijn voor toxische effecten. Gemelde bijwerkingen zijn misselijkheid, duizeligheid en vermoeidheid. Ernstiger zijn waarschuwingen voor leverschade en hartproblemen. Het wordt dan ook aanbevolen om preparaten van stinkende gouwe alleen onder professionele begeleiding te gebruiken.
stinkende gouwe wordt al vele eeuwen lang gebruikt voor medicinale doeleinden, zowel in Europa als in Azië, o.m. tegen geelzucht, om de galproductie te verbeteren, tegen darmkwalen, als pijnstiller, om oogproblemen te behandelen en vooral om wratten te doen verdwijnen. Het gebruik voor gal- en leverziekten gaat wellicht terug op de signatuurleer; het oranje-gele sap lijkt op gal. Er zijn aanwijzingen uit dierproeven dat stinkende gouwe een antikanker werking heeft en een positief effect geeft bij de behandeling van eczeem. Antibacteriële en antischimmel werking zijn ook gemeld, evenals antivirale effecten, o.m. tegen HIV.
wordt bestoven door bijen, vliegen en kevers.
Details
| Omschrijving: | Overige kruidachtige planten, tot 50 cm. |
|---|---|
| Verspreiding: | Gematigde delen europa, azië en uiterste noordwesten van afrika. |
| Leefgebied: | Meestal op licht beschaduwde plekken op droge tot vochtige, voedselrijke en stikstofrijke gronden. vaak omgewerkte en kalkhoudende grond. |
| Jaarcyclus: | Vaste planten, inclusief bomen en struiken |
| Winterhardheid: | Tot -20 °c |
| Bloeiperiode: | Mei - augustus |
| Bloemkleur: | Geel |
| Notities bloemen: | De gele bloemen zijn tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). |
| Vruchtkleur: | Groen |
| Notities vruchten: | Een groene doosvrucht. de zaden hebben een vettige witte zaadsluier (mierenbroodje), de mieren zijn er dol op. |
Bronnen
http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=flora_nl_v2&menuentry=soorten&id=837&tab=besch...,https://nl.wikipedia.org/wiki/Stinkende_gouwe,
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/chelidonium,
https://doi.org/10.3389/fphar.2018.00299,
Zielinski S. et al. - 2018. Greater Celandine’s ups and downs – 21 centuries of medicinal uses of Chelidonium majus from the viewpoint of today’s pharmacology. Frontiers in Pharmacology.