Bittere sinaasappel

Is een kroonjuweel in het Landgoed Twickel en de Hortus Overzee.

Bloemen en vruchten zijn geurend.

Het vruchtvlees wordt onder andere gebruikt in marmelade, dranken en gebak, de bloesem voor etherische olie.

Bittere sinaasappel wordt in de kruidengeneeskunde gebruikt als opwekkend middel en eetlustremmer. In de traditionele Chinese geneeskunde speelde hij een rol bij de behandeling van misselijkheid, slechte spijsvertering en verstopping, kanker, hart- en vaatproblemen en als kalmerend middel. Het zure sap van de bittere sinaasappel heeft een ontsmettende werking, helpt tegen misselijkheid, en is bloedstelpend. In Afrika legt men de opengesneden sinaasappel op zweren en andere ontstekingen en op reumatische delen van het lichaam. In Italië, Mexico en Zuid-Amerika worden afkooksels van de bladeren toegediend als zweetmiddel en remedie tegen spasmen en vanwege hun opwekkende, versterkende en spijsverteringbevorderende werking. Van de bloemen wordt siroop gemaakt, dat kan dienen als kalmerend middel bij zenuwaandoeningen en als slaapmiddel. Een aftreksel van de bittere schors wordt ingenomen als versterkend, opwekkend, koortsverdrijvend en wormafdrijvend middel.

De bittere sinaasappel behoort tot de oudste cultuurgewassen van de mensheid. In china was de plant al in 2000 v Chr. in cultuur. De naam sinaasappel is een verbastering van ‘Chinese apple’. De bittere sinaasappel wordt in de 17e eeuw een belangrijk onderdeel van plantencollecties in Nederland, mede door de connectie met het Huis van Oranje, dat de appeltjes van Oranje als familiesymbool koos.

Bittere sinaasappels worden vooral gebruikt in de vorm van marmelade. Er is veel vraag naar 'bittere sinaasappelolie', geperst uit de schil, voor het op smaak brengen van snoepgoed, ijs, gebak, puddingen, kauwgom, frisdranken, likeuren en farmaceutische producten. De gedroogde schil van het onvolgroeide fruit levert een essentiele olie. ‘Neroli-olie’ of ‘neroli bigarade-olie’, wordt gedestilleerd uit de bloemen van de zure sinaasappel en soms gebruikt voor het op smaak brengen van snoepgoed, frisdrank en likeur, ijs, gebak en kauwgom. De rijpe schil van de zure sinaasappel bevat 2,4 tot 2,8 procent neohesperidine dihydrochalcon, een stof die twintig keer zo zoet is als saccharine en tweehonderd keer zo zoet als cyclamaat. De groene schil kan wel 14 procent daarvan bevatten.

De bloemen leveren nectar voor honingbijen.

In de christelijke traditie is de citrusvrucht soms de appel uit het paradijs, bv bij 'Het lam Gods' van Jan en Hubert van Eyck (1426-1432). Renaissanceschilders gebruikten de bomen en vruchten als symbool voor de eeuwige lente, bv 'Primavera' van Sandro Botticelli (1445-1510). Op schilderijen en prenten van leden van het Huis van Oranje komen vaak bloeiende takken of vruchten van Citrus voor. Bv. 'Vivat Oraenge' van Jan Davidsz. De Heem, ca. 1670.