Gember
Zingiber officinale
Gemberfamilie (Zingiberaceae)
Een knolachtige verdikking
Gember is inheems in Zuid-Azië. Het wortelstelsel is een aaneenschakeling van knolachtige verdikkingen, de basis voor gember.
Verse gember is een gangbaar product in de Nederlandse winkels. Gedroogde gember is er in twee kwaliteiten, zwarte en witte. Bij zwarte gember worden de niet-geschilde, rijpe wortelstokken in heet water gedompeld en vervolgens te drogen gelegd. Witte gember wordt niet in heet water gedompeld maar geschild en dan te drogen gelegd. Vermalen gedroogde gember heet gemberpoeder of djahé.
De stoffen die maken dat gember zo speciaal ruikt en smaakt zijn zingeron, gingerol en shagaol. Zingeron is geen bestanddeel van verse gember. Deze stof wordt pas gevormd tijdens het koken van de wortel door omzetting van gingeron. Zingeron is minder scherp en heeft een zoetkruidig aroma.
Thema's
Een essentieel ingrediënt in veel Aziatische gerechten, de verse wortelstok wordt bijvoorbeeld vaak gebruikt als specerij in de Indiase en Chinese keuken. De westerse keuken daarentegen gebruikt het kruid graag in gedroogde poedervorm voor zoet voedsel, zoals peperkoek. Gember kan ook worden geconfijt met suiker, een traditionele kerstdelicatesse en tevens populair bij Aziaten. Gemberolie wordt gebruikt om gemberbier en ginger ale op smaak te brengen.
Gember is heel zacht voor de maag en wordt vaak gebruikt bij indigestie en maagpijn. Het is ook zeer effectief bij de behandeling van diarree en misselijkheid. De chemische bestanddelen in gember zijn in staat om koorts en infectie te verminderen. Naast gebruik van de geplette wortelstok of het sap van de wortelstok, kunnen de bladeren worden gegeten, gemalen als kompres worden aangebracht, of kan het sap uit de bladeren extern worden aangebracht.
Geurende bladeren en wortelstokken.
Gemberolie is een veelgebruikt ingrediënt in parfums en cosmetica. Er werd zelfs ooit gedacht dat de gemberplant kon dienen als een bescherming tegen tijgers.
Van gember is bekend dat het bij sommige mensen allergische reacties veroorzaakt, wanneer het in contact wordt gebracht met de huid. Zwangere vrouwen moeten voorzichtig zijn met het gebruik van gember, omdat de veiligheid niet vaststaat.
Details
| Omschrijving: | Overige kruidachtige planten, tot 1,8 m. |
|---|---|
| Verspreiding: | India tot zuid-centraal-china. |
| Leefgebied: | Vochtige deels beschaduwde tropische tot subtropische laaglandbossen. |
| Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
| Winterhardheid: | Tot 10 °c |
| Bloeiperiode: | Oktober |
| Bloemkleur: | Wit, geel, paars |
| Notities bloemen: | Wit tot lichtgeel van kleur met paarsachtige lippen met gele stippen en strepen. |
| Vruchtkleur: | Rood |
| Op z'n mooist: | Oktober |
Bronnen
http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?taxonid=287577&isprofi...,http://wcsp.science.kew.org/namedetail.do?name_id=273361,
https://florafaunaweb.nparks.gov.sg/Special-Pages/plant-detail.aspx?id=2573,
http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200028468