Rijst
Oryza sativa
Grassenfamilie (Poaceae)
Een klein maar heel belangrijk korreltje
Rijst is een eenjarig gras dat wel bijna 2 meter hoog kan worden, met stevige stengels en overhangende, samengestelde aren. De afzonderlijke aartjes zijn tot 1 cm lang, tweezijdig samengedrukt en met 3 bloempjes, waarvan alleen het bovenste niet steriel is. De bladeren zijn langwerpig en hebben een tongetje (ligula).
Oryza sativa komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië, maar wordt nu op heel veel plekken ter wereld gekweekt. Tegenwoordig is rijst het stapelvoedsel voor 70% van de wereldbevolking. Het geslacht Oryza telt ongeveer twintig soorten van eenjarige en overblijvende grassen.
Oryza komt van Oruza, het Griekse woord voor rijst - maar kenden de Oude Grieken de rijst al wel, of bedoelden ze misschien een andere grassoort? Sativa is de vrouwelijke vorm van sativus, Latijn voor gekweekt.
Vaak wordt rijst gekweekt in velden die onder water worden gezet, de zogenaamde natte rijst, een effectieve manier van onkruidbestrijding. Sommige rassen zijn geschikt om op drogere grond te verbouwen.
Rijst is in allerlei vormen in de handel: zilvervliesrijst is ongeslepen, de buitenste laag bevat vitamine B en allerlei mineralen; parboiled rijst is in het vlies al even voorgekookt; de geurige pandanrijst (Jasmijnrijst of Thai Fragrant) is langkorrelig , net als Basmati rijst, die oorspronkelijk uit India komt.
Rijst kan gemalen worden tot rijstemeel, gezeefd wordt dat wel verkocht als rijstebloem. Rijstepap is een ouderwets toetje, gemaakt van in melk gekookte kortkorrelige rijst.
Lees meer »Thema's
Rijst wordt meestal als korrels gegeten, gekookt of gestoomd in water.
Rijstextracten, zoals zetmeel en olie, kennen toepassingen in verschillende cosmetische en hygiënische producten.
Rijst wordt wel gebruikt om huidaandoeningen te bestrijden. Daarvoor wordt de rijst gekookt, afgekoeld en fijngestampt en vervolgens toegepast op zweren, zwellingen en puistjes. Kleverige rijst doet vaak dienst bij de behandeling van maagklachten, brandend maagzuur en indigestie.
Details
Omschrijving: | Grassen, inclusief bamboe's, tot 1 m of tot 5 m in diep water. |
---|---|
Verspreiding: | Oorsprong azië, nu wereldwijd in warme gebieden verbouwd |
Leefgebied: | In rivierdalen en andere gebieden waar water in overvloed is; wordt wereldwijd verbouwd. |
Winterhardheid: | Warmer dan 15 °c |
Bloemkleur: | Groen |
Notities bloemen: | De steel groeit rechtop en bestaat uit een reeks, op gewrichten lijkende, knooppunten, waarbij uit elk knooppunt een blad groeit. |