Doodsbeenderenboom
Gymnocladus dioicus
Vlinderbloemenfamilie (Fabaceae)
Lijkbleke koffie
Wanneer in de winter de vaalgrijze tot blauwige takken goed zichtbaar zijn, is meteen duidelijk hoe deze boom aan zijn onheilspellende naam komt. In de zomer worden de houten ‘skeletbeenderen’ bedekt door grote, groene, dubbel geveerde bladeren die een diameter van 1 m kunnen bereiken en in de herfst geel verkleuren.
De doodsbeenderenboom komt oorspronkelijk voor langs rivieren in het binnenland van de Verenigde Staten. Uit grote witte bloeipluimen groeien trossen met peulvruchten. De rijpe zaden uit deze peulen werden door plaatselijke indianenstammen gebruikt voor rituelen. Hierbij werden zaden geroosterd, vervolgens gemalen en als een soort koffie gedronken. Europese kolonisten namen dit gebruik over en in de VS wordt de boom dan ook wel ‘koffieboom’ genoemd. Smakelijk vonden de kolonisten deze ‘armenkoffie’ echter niet.
Thema's
Is een kroonjuweel in Botanische Tuin Arboretum Oudenbosch.
Zeldzame, ornamentale boom, vaak toegepast als straatboom.
Verse zaden zijn toxisch. Ze bevatten een giftige alkaloide: systicine. Dieren zijn daarvoor veel gevoeliger voor dan de mens, die niet veel van het gif opneemt. Langzaam koken op 150°C of roosteren vermindert de giftigheid.
Noord-Amerikaanse indianen gooiden verse zaden in de rivier om de vis te verdoven of te doden.
De geroosterde, licht giftige zaden kunnen vermalen dienst doen als goedkope koffie zonder caffeïne; ze kunnen ook zo worden gegeten, maar niet te veel. Zaaddozen kunnen rauw of gekookt worden gegeten. De pulp is zoet en heeft een caramelgeur.
Gemalen schors wordt gebruikt als een effectief klysma-middel. De thee van de schors is diuretisch en wordt ook gebruikt tegen hoest en om weeën te stimuleren. Poeder van de schors kan niezen veroorzaken bij comateuze patiënten. Verder worden de bladeren gebruikt om vergif tegen vliegen te maken.
Details
Omschrijving: | Boom, tot 25 m, tweehuizig. |
---|---|
Verspreiding: | Oostelijk noord-amerika |
Leefgebied: | Op vochtige, vaak kalksteen bodems in 'bottomland' bossen of rotsachtige geopend beboste heuvels met andere hardhout bomen en waterkanten. |
Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
Winterhardheid: | Tot -20 °c |
Bloeiperiode: | Mei - juni |
Bloemkleur: | Groen, wit |
Notities bloemen: | De bloemen zijn groenig-wit. een boom heeft of mannelijke of vrouwelijke bloemen. de mannelijke bloemen zitten in een kluwen (cluster) bijeen, bloemen vanuit één punt. de vrouwelijke bloemen zijn geurend en staan in pluimen met een lengte tot 30 cm. |
Vruchtperiode: | Oktober |
Vruchtkleur: | Anders |
Notities vruchten: | Peul: lichtgroen, wit naar zwartberijpt, zaad: donkerbruin. |
Op z'n mooist: | Mei |
Bronnen
https://en.wikipedia.org/wiki/Kentucky_coffeetree,http://www.missouribotanicalgarden.org/PlantFinder/PlantFinderDetails.aspx?kempercode=a872,
http://www.monumentaltrees.com/nl/nld/gelderland/wageningen/1131_belmontearboretum/3270/,
Dendrologie van de lage landen - Jan de Koning en Wim van den Broek, Loofbomen in Nederland en Vlaanderen - Leo Goudzwaard, Americans Culture to the Kentucky Coffee Tree (Gymnocladus dioicus). University of Wisconsin Stevens Point.,
www.pfaf.org