Kapokboom of kapok
Ceiba pentandra
Kaasjeskruidfamilie (Malvaceae)
Thans niet bedreigd
Reuzenpluis
Kapok is inheems van Mexico tot noordelijk Zuid-Amerika. De 70 meter hoge kapokboom is een woudreus met een dikke stam. De Maja’s geloofden dat de zielen van overledenen via de stam en de takken de hemel konden bereiken. Uit de grote vruchten steekt een plukje witte watten: de kapok, de zachte haren aan de binnenkant van de vrucht. Kapok is veerkrachtig is daarom heel geschikt om kussens en matrassen te vullen. Ook isoleert het uitstekend: zowel warmte als geluid. Kapokolie, gewonnen uit de zaden, heeft een aangename geur en smaak. Het residu na persing, kapokmeel, bevat veel eiwit en wordt in veevoer verwerkt. Bombax ceiba, de Indische kapokboom, inheems in Zuid-India en Sri Lanka, levert ook kapok.
Thema's
Is een kroonjuweel in de Botanische Tuinen Utrecht.
De bloemen hebben een scherpe geur waarmee ze vleermuizen aantrekken; deze zorgen voor de bevruchting.
Deze grote boom is vooral bekend als leverancier van kapok, een uit de vruchten afkomstige, waterbestendige vezel die op katoen lijkt. Kapok was vroeger een zeer gewild vulmiddel voor matrassen, reddingsvesten, kussens, meubels en als isolatiemateriaal. Tegenwoordig gebruikt men daarvoor meestal synthetische vezels. Kapok-olie wordt nog wel gebruikt bij de fabricage van zeep. Het hout is zeer licht van gewicht en makkelijk te bewerken, en dus bruikbaar voor beeldhouwkunst, kisten en kano's. Het is de nationale boom van Guatamala. De beeltenissen op bijvoorbeeld wierookbranders, urnen en kleine schepen zijn vaak gemaakt met de stekels van de heilige kapokboom.
Uit de zaden kan een gele olie met een milde geur en smaak geperst worden, die doet denken aan katoenzaadolie. Bij blootstelling aan de lucht wordt deze olie snel ranzig .
Deze boom speelt een belangrijke rol in de mythologie van de pre-Columbiaanse Meso-Amerikaanse culturen.
De kapokboom is een van de grootste bomen in Midden-Amerika en kan honderden jaren oud worden.
Details
| Omschrijving: | Boom, tot 70 m. |
|---|---|
| Verspreiding: | Zuid-amerika |
| Leefgebied: | Tropisch bos, zowel nat en groenblijvend als droog en gedeeltelijk bladverliezend. |
| Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
| Winterhardheid: | Tot 1 °c |
| Bloeiperiode: | Februari - maart |
| Bloemkleur: | Wit, creme, paars |
| Notities bloemen: | Crèmewit tot paarse bloemen, op het kale hout. |
| Op z'n mooist: | Januari - december |