Hennep
Cannabis sativa
Hennepfamilie (Cannabaceae)
Veelzijdige vezelleverancier
Er zijn maar weinig mensen die het blad van hennep niet kennen of ten minste gezien hebben. Dat is te danken, of te wijten, aan een specifiek gebruik van de plant als grondstof voor de softdrugs marihuana en hasj. Dat de vezels van de hennepplant eeuwenlang vooral de grondstof voor touw en textiel (canvas, bijvoorbeeld) geweest zijn, wordt daardoor onderbelicht. Bovendien zijn er nog meer gebruiksmogelijkheden, zoals papier, isolatiemateriaal, stro en medicijn.
De eenjarige plant is tweehuizig, d.w.z. dat er zowel mannelijke als vrouwelijke planten zijn. De meeldraadbloemen (mannelijk) staan in pluimen en de stamperbloemen (vrouwelijk) staan in de bladoksels in aren.
Hennep wordt een tot vier meter hoog, afhankelijk van de omstandigheden. De levenscyclus bestaat uit twee afzonderlijke fasen, groeien en bloeien, die plaatsvinden als reactie op de daglengte (fotoperiodes). Daarom zijn illegale hasjkwekers met lampen en tijdklokken in de weer. Groeien doet de plant tijdens lange dagen en korte nachten. Bloeien begint wanneer de dagen korter worden. Dan wordt de energie van de plant gestopt in de mannelijke bloemen die pollen verspreiden of in de vrouwelijke bloemen die het grootste deel van de cannabinoïden produceren.
De cannabinoïde bloemen, toppen genoemd, worden geoogst voor medicinaal en recreatief gebruik. De hoeveelheid werkzame stoffen binnen de plant verschilt sterk, afhankelijk van het ras dat de kweker teelt en het doel dat die nastreeft. Bij medicinaal gebruik gaat het vooral om cannabidiol (CBD), bij recreatief gebruik vooral om tetrahydrocannabinol (THC).
Thema's
In een groot deel van de wereld wordt tegenwoordig weer kleding van hennepvezels gemaakt. De hennepplant werd en wordt in zijn geheel gebruikt als windvanger en, dankzij de lange penwortel, als verbeteraar van de bodemstructuur. Een hoge verbrandingswaarde en weinig asvorming maakt dat hennep een goed alternatief is voor brandhout. Binnen de papierproductie worden de vezels van hennep gebruikt. Houtachtige delen van de plant, waar de plant voor ongeveer 60% uit bestaat, worden gebruikt als stro om mee te bouwen. In combinatie met kalk, ontstaat er kalkhennep (Hempcrete), dat isolerend en vochtregulerend werkt.
Van de zaden wordt een olie gemaakt, te gebruiken bij het koken, als lampolie, in lakken of verfsoorten. Zaden worden ook gebruikt als vogelvoer. De hennepplant bestaat voor ongeveer 60% uit houtachtige delen. Deze kunnen dienen als stro voor knaagdieren en paarden.
In hennep zit cannabidiol (CBD) en tetrahydrocannabinol (THC). Bij proefdieren is aangetoond dat CBD werkt als antipsychoticum en als sedativum. Bij mensen zijn de uitkomsten minder eenduidig, maar in de praktijk helpt CBD een groep mensen duidelijk bij het verminderen van chronische pijnklachten, verminderde eetlust en erge misselijkheid bij bijvoorbeeld kanker of aids, ernstige spierkrampen bij bijvoorbeeld epilepsie of schade aan het ruggenmerg door onder andere multiple sclerose en bij het syndroom van Gilles de la Tourette. In veel Europese landen en staten van de VS is medicinale cannabis legaal en via doktersrecept te verkrijgen.
De bloemen (en in mindere mate de bladeren, stengels en zaden) bevatten psychoactieve, chemische stoffen bekend als cannabinoïden (van ‘cannabis’) die gebruikt worden voor recreatieve, medicinale en spirituele doeleinden. Bij recreatief gebruik gaat het om het gehalte THC in de plant. Het beoogde effect is te onderscheiden tussen een high (euforie en vervormde waarneming) en een low (loomheid en relaxedheid). Er komen twee vormen van drugs van de hennepplant, te weten marihuana (wiet, weed) en hasj (shit, hasjiesj). Marihuana bestaat uit de gedroogde en verkruimelde bloemtoppen en bovenste bladeren van de vrouwelijke hennepplant. Wiet heeft de typische sterke geur die velen wel kennen; hasj bestaat uit de gedroogde en gezeefde hars die op de plant zit. Deze wordt geperst tot blokken of plakken. Vergelijk de substantie met die van een bouillonblokje. De Nederlandse cannabis heeft in het algemeen een zeer hoog gehalte THC, vergeleken met die van het buitenland.
Van de vezels van de bast maakt men van oudsher touw of textiel. Hennep was eeuwenlang het standaarddoek voor scheepszeilen en tenten. Vroeger was henneptextiel vrij grof, denk aan canvas (afgeleid van het woord ‘cannabis’) en jute. Tot de Tweede Wereldoorlog was hennep een belangrijke vezel voor het vervaardigen van kleding naast of in de plaats van linnen en katoen. Het werd al in 600 voor Christus in China gebruikt en bereikte Europa in de middeleeuwen.
Details
Omschrijving: | Overige kruidachtige planten, tot 2.5 m. |
---|---|
Verspreiding: | West-azië - iran tot india |
Leefgebied: | Cannabis sativa groeit op rivierafzettingen op rotsen en stenige hellingen. |
Jaarcyclus: | Bloeit eenmalig, eenjarige |
Winterhardheid: | Tot -5 °c |
Bloeiperiode: | Juli |
Bloemkleur: | Groen |
Notities bloemen: | Groenachtige bloemen. |