Boomhazelaar of Bosnoot of Turkse hazelaar

Wel hazelaar, geen nutsplant

Bijna alle hazelaars zijn struiken, toch is er is een mooie uitzondering: de boomhazelaar. De naam Corylus komt uit het Grieks en betekent kap of muts. Colurna betekent: gemaakt van hazelhout. De vruchten, hazelnoten, zijn omgeven door een zgn. involucrum, alsof de noten een muts op hebben. Is de boom aangeschaft in de hoop op  een rijke notenoogst, dan is het de verkeerde keus. De bij ons inheemse gewone hazelaar, Corylus avellana, is daarvoor veel geschikter.

Carolus Clusius, arts en botanicus, in 1594 de eerste prefect van de hortus Leiden, heeft de boomhazelaar in ons land geïntroduceerd. Als  sier-, park- of stadsboom is het een goede keus. Na ongeveer 15 jaar is de bloei rijk. Voordat er blad aan de boom zit hangt de boomhazelaar vol gele katjes.

Oorspronkelijk komt de boomhazelaar uit de Balkan, Turkije, de Kaukasus tot in Noord- Iran. De boom kan tot 25 m hoog worden, maar in cultuur tot 15 m hoog. De boom heeft op jonge leeftijd al een ruwe, kurkachtige bast die ook op de takken zit. Deze soort bloeit later dan de gewone hazelaar en is ook vorstgevoelig. In het voorjaar heeft de boomhazelaar gele, mannelijke katjes die met 2-7 bijeen zitten. De vrouwelijke bloemen blijven in de knop verstopt zitten en alleen de rozerode 1-3 mm lange stijlen worden zichtbaar.

De vruchten zijn iedere 2 tot 3 jaar te vinden aan de boom. Ze zitten in clusters met 3 of meer fraai verpakte nootjes. Ze zijn decoratief door de vorm van het involucrum (omhulsel van het nootje). Dat is stekelig en eerst groen, later verdrogen ze. Eenmaal verdroogt zijn ze bruin en geopend waardoor het kleine platte nootje goed zichtbaar is. De schil van het platte nootje is dik en hard, het zaad klein. Als nutsplant daarom niet interessant. Zaailingen worden als onderstam voor de gewone hazelaar speciaal voor de notenteelt gebruikt.

Het is een mooie parkboom en straatboom. Verharding wordt goed verdragen, het wortelgestel is diepgaand, de bodemeisen zijn niet hoog. De boom is windvast. Ook luchtvervuiling verdraagt de boomhazelaar goed. Alleen teveel vocht verdraagt deze soort niet goed.

De houtkwaliteit is prima maar het is schaars te krijgen.