Duifkruid

Naam ontsproot aan het middeleeuwse brein

Duifkruid bloeit van juli-september met lila-blauwe, soms witte bloemen, die in een tot 3,5 cm breed hoofdje zijn gerangschikt en stralende randbloemen hebben. Onder de hoofdjes zit een omwindsel dat bestaat uit enkele rijen lijn-lancetvormige blaadjes die elkaar alleen bij de basis raken en zo een open, stervormige structuur vormen als je er van onder tegen aankijkt. De onderste bladeren zijn liervormig tot lierdelig met een grote eironde eindlob. De andere bladeren zijn fijner gedeeld en veerspletig.

De geslachtsnaam Scabiosa betekent schurftkruid. Deze naam ontsproot aan het middeleeuwse brein omdat de rijpe kelk schubbetjes heeft, net als de huid van iemand met schurft. Volgens de signatuurleer van die tijd: het uiterlijk wijst naar de medicinale toepassing (zoals bloemetjes met een oogje in de tekening goed zouden zijn tegen oogziektes), werd het gebruikt als middel tegen schurft. Ook en vermoedelijk tevergeefs ingezet tegen de pest, waterzucht en allerlei huidziekten. Columbaria betekent ‘duifkleurig’.

Cultivars van het duifkruid staan in veel siertuinen.

Ecologie en leefgebied

Duifkruid houdt van nature van zonnige, meestal iets open plaatsen op hooguit iets vochthoudende, matig voedselarme, weinig bemeste en liefst kalkrijke grond zoals mergel, leem, zavel en soms ook stenige plaatsen. Het komt zeldzaam voor in Zuid-Limburg en het rivierengebied, in kalkgraslanden, rivierdijkgraslanden, bermen, langs (oude) spoorlijnen en in afgravingen zoals kalkgroeven. De soort is, met uitzondering van het noorden, in Europa en Zuidwest-Azië verspreid. Enkele motvlindertjes zijn op duifkruid gespecialiseerd waaronder duifkruidmineermot (Phyllonorycter scabiosella).

Bedreiging

Duifkruid is sterk achteruitgegaan. Verdwenen uit het Limburgse Maasdal. De soort kan zich niet vestigen in een dichte grasmat en is, zoals zoveel bedreigde soorten niet opgewassen tegen de bemestingsdruk in ons land. Op begraafplaats Bergklooster in Zwolle, gelegen op een rivierduin langs de Overijsselse vecht, bevindt zich mogelijk de grootste groeiplaats van Nederland.