Bottelroos

Sinds 1603 in Leiden

Recht opgaande struik van 1 à 2 meter hoog die dichte struwelen vormt dankzij uitlopers. De behaarde tot viltige, grijsgroene bladeren hebben aan de onderkant klieren, die na wrijven een harsachtige geur afgeven. De slanke stekels zijn recht met een brede basis. Bloeit in juni en juli met dieproze tot donkerrode rozen (3 à 6 centimeter). Bloemen staan alleen of met 2 tot 3 bijeen.

Rosa villosa is de enige wilde rozensoort in ons land waarvan de kroonbladen aan de rand voorzien zijn van gesteelde klieren (2 millimeter). De rode bottels hebben gesteelde klierharen en zijn 2,5 centimeter groot.

Let op: de later in Europa ingevoerde Rosa rugosa heeft nog grotere bottels en wordt daarom vaak Japanse bottelroos genoemd, de officiële naam is echter rimpelroos.

Ecologie en leefgebied

Rosa villosa groeit in struwelen, vegetaties van struiken van 1 tot 5 meter hoog. Struwelen komen van nature voor aan bosranden, boven de boomgrens en in gebieden waar door klimaatomstandigheden bomen net niet meer kunnen groeien, zoals langs de kust in duingebieden met veel wind.

De soort kwam oorspronkelijk vermoedelijk vooral in de Europese gebergtes voor. Nu is hij in het heuvel- en laagland van Europa een cultuurplant van bosranden en heggen, die inmiddels in veel landen is verwilderd en ingeburgerd.

Clusius kweekte de roos in 1603 in de Hortus Botanicus te Leiden. Het is strict genomen in ons land geen wilde roos, maar een in het wild groeiende roos. De mooie roos wordt dus al vier eeuwen in ons land gekweekt, zowel als sierplant als voor de bereiding van jam (bron van vitamine C).

Bedreiging

Rosa villosa komt nog maar op weinig plekken in Nederland voor. De voornaamste bedreiging is het dichtgroeien van bosranden.