Plataan
Platanus × hispanica
Plataanfamilie (Platanaceae)
Gecamoufleerde stofzuiger
De plataan is een statige boom die al sinds de Romeinse tijd wordt aangeplant langs straten, op pleinen en landgoederen. De grote bomen met handvormige bladeren en vruchten in ronde stekelige trossen zijn te herkennen aan de afschilferende bast die, met verschillende kleuren bruin en groen, doet denken aan het camouflagepatroon van een legeruniform.
De boom werkt in steden als een natuurlijke stofzuiger en zorgt voor een schone lucht. Roetdeeltjes (fijnstof) in de stad wordt door de boom deels opgenomen en de boom zelf is ook goed bestand tegen luchtvervuiling. Tevens is de plataan een populaire stadsboom doordat het open bladerdek een verkoelende schaduw werpt over de onze steeds warmere straten. Ook worden ze in verschillende leivormen gekweekt .
De plataan vormt zaad in bollen van zo’n vijf centimeter doorsnee die vaak blijven hangen tot na de winter tot het pluizige zaad vrijkomt en zich verspreidt.
Thema's
Is een kroonjuweel in het Belmonte Arboretum.
Sommige mensen reageren met hooikoortsachtige klachten op stuifmeel van de plataan. In het vroege voorjaar lopen de bladknoppen uit en dan zitten er op de jonge twijgen en bladeren fijne haren die, soms in vlokken, afvallen. Deze haartjes roepen bij sommigen een allergische reactie van de huid op. Ook hebben mensen soms last van hooikoortsachtige verschijnselen bij het snoeien van een plataan. Dat kan ofwel door het bladoppervlak komen, of door de piepkleine druppeltjes vloeistof uit de bladeren die bij het snoeien vrijkomen.
Het hout van de plataan is vrij zwaar, maar goed te bewerken. Het wordt in de meubelindustrie gebruikt. Buiten is het niet duurzaam. In de Eerste Wereldoorlog maakte men er geweerkolven van, omdat het notenhout waarvan die normaalgesproken werden vervaardigd niet meer verkrijgbaar was.
Platanus x hispanica, gewone plataan is een kruising tussen Platanus orientalis uit het Midden-Oosten en Platanus occidentalis uit Amerika. Het is de eerste gedocumenteerde hybride boom die in een tuin tot stand kwam. Het eerst beschreven exemplaar stond in 1670 in de botanische tuin van de universiteit in het Britse Oxford. Hybride platanen zijn op verschillende plekken ontstaan, onder andere in Spanje en in de Verenigde Staten.
Details
| Omschrijving: | Boom, gemiddeld hoger dan 12 m. |
|---|---|
| Verspreiding: | Alleen in cultuur voorkomend. |
| Leefgebied: | In loofbossen en aangeplant in stedelijke omgevingen. |
| Jaarcyclus: | Bladverliezende vaste plant, bloeit meermalig |
| Winterhardheid: | Tot -20 °c |
| Bloeiperiode: | Mei |
| Bloemkleur: | Groen, rood |
| Notities bloemen: | 1 soms 2-3 bolvormige hoofdjes bijeen, vrouwelijk rood of mannelijk klein groen |
| Vruchtperiode: | Augustus - februari |
| Vruchtkleur: | Blauw, geel, groen |
| Notities vruchten: | Behaarde nootjes in een bolvorm groengeelbeige. |
| Op z'n mooist: | Mei, december |